We lopen er onder, er langs, we kijken ernaar, we genieten ervan, we ruiken het groen, maar wat weten we er eigenlijk van? We proberen vanaf nu in onze nieuwsbrief een boomsoort of een specifieke boom, voor het voetlicht te plaatsen. Misschien kijk je er dan weer anders tegenaan, verruimt het je blikveld.😊 Mocht je zelf in deze rubriek iets willen inbrengen, we zien het graag tegemoet. Mail dan even naar Aleid: a.horjus@xs4all.nl
Ode aan de iep
Amsterdamse boom bij uitstek
Bijna een kwart van alle bomen in Amsterdam zijn iepen, een oerhollandse boom die het heel goed doet in steden en parken. Ruim 700 staan er in de volktuinparken van Amsterdam. Maar de Grieken kenden de boom ook al. Een andere naam voor een iep is een olm en je hebt een aantal soorten. Zoals een fladderiep, een grappige naam (zie foto).
Maar vaker zul je de gladde, de ruwe iep of Hollandse iep zien, de laatste is een kruising tussen een ruwe en gladde iep en beter bestand tegen zeewind. Bij de Oudemanhuispoort staat een iep die tot de hoogste van Nederland behoort, 37 meter.
Vochtige veengrond, daar kan de boom ook goed tegen.
Een iep kan rond de 300 jaar oud worden. Ik lees op internet dat de oudsten wel 500 kunnen worden. De boom groeit tot een maximale hoogte van 30-35 meter waar ze dan rijzig met hun kroon staan te pronken, kijk er maar naar bij de grachten.
Gebruik
Iepenhout heeft een mooie structuur en is hard maar tegelijkertijd buigzaam, en slijtvast. Vaak wordt het hout gebruikt voor de scheepsbouw, het maken van meubels, vaak tafels door de rijke variatie aan kleurtinten. Ook beeldhouwers gebruiken dit soort hout.
Herkenning
Je herkent het blad aan de mooie vorm, een puntje boven en een scheve bladvoet en gezaagde bladranden(zie foto) Niet te verwarren met een beuk die wel een symetrische bladvoet heeft. Het blad is verder veernervig. De wortels van een grote iep gaan alle kanten op, en zo’n wortel groeit af en toe naar boven. Met voldoende licht kan deze wortel dan weer een boom worden .
.jpg)
Lentesneeuw, iepenbloesemessence
In de lente “sneeuwt het iepencentjes” Rondachtige, goudgele/witte vorm bloesem met vetbolletje erin. Daarmee verspreiden de iepen hun frisse lentegeu, je kunt die lichte lenteodeur zelfs in een parfumflesje kopen, door het kunstenaarsduo Tijdmakers destijds op de markt gezet: Eau d’ Amsterdam.
Je schijnt de bloesem ook te kunnen eten, in een salade bijvoorbeeld. Maar ik heb geen specifieke recepten gevonden op internet, misschien toch maar gewoon proberen? De stadsduif is er in elk geval wel dol op.
(Tot 21 mei vindt in Amsterdam elk jaar het ‘Springsnow’ festival plaats. Om te vieren dat de iepen hun bloesem loslaten en de stad verfrissen met een magische lentesneeuw, is een speciale iepenroute uitgestippeld die langs de mooiste iepen van de stad loopt.)
Volksziekte nummer 1 onder de bomen
Maar een heel klein kevertje kan een nare schimmelziekte verspreiden waar de boom eenmaal besmet aan ten gronde gaat. Deze ziekte was een ware plaag en veel bomen hebben het loodje gelegd. In 1919 is de ziekte ontdekt en sindsdien wordt er ook driftig gewerkt aan meer resistentie van de boomsoort. Bij de eerste verschijnselen van de ziekte moet deze al geveld worden om verspreiding via de wortels te voorkomen en daarna moet hij bovendien van zijn bast ontdaan worden. Je bent zelfs strafbaar als ( delen van) de gevelde boom nog dit jasje aan hebben, met andere woorden als deze nog niet ontbast is.
Alertheid geboden
Vanwege deze volksziekte nummer 1 onder de iepen controleert een deskundige van de gemeente 2x per jaar de bomen. Alertheid blijft nodig. Mocht je zelf een zieke iep ontdekken, mail dan naar iepen@dro.amsterdam.nl. en/of geef het aan het bestuur door voor verdere afhandeling.